In Augustus 2024 is de nieuwbouwkerk van de Gereformeerde Gemeente in Yerseke opgeleverd. Ik ben voor het eerst betrokken geweest bij het ontwerp van deze kerk in 2014, 10 jaar eerder. Daarmee is het de kerk waar ik met afstand het meest aan gerekend heb: verschillende varianten van het ontwerp, maar ook om nieuwe technieken, die in deze 10 jaar zijn ontwikkeld, toe te kunnen passen om een zo goed mogelijk resultaat te kunnen bereiken.
De kerk is in Nederland veel in het nieuws geweest via de NOS, de (landelijke) schrijvende pers en andere media en telkens als 'megakerk' of 'refodome' benoemd waarbij de ontwikkeling om bestemmingsplantechnische en procedurele redenen veel vertraging opleverde. Nadat deze fase is afgerond is de bouw vanaf 2021 zeer voorspoedig verlopen. Het is inderdaad een megakerk in de positieve zin van het woord.
In de ontwerpfase is de akoestiek in een goede samenwerking met de architect en bouwcommissie heel goed afgestemd. Dit is niet eenvoudig in een grote kerk met een brede 'waaiervorm', zowel voor spraak als muziek. Vanaf het begin in 2014 stond ook vast dat het een kerk moest zijn waar een zo goed mogelijke spraakverstaanbaarheid moest worden gecombineerd met een kerk die heel geschikt is voor 'massale' gemeentezang. De gemeente in Yerseke staat ook bekend als gemeente waar zang, inclusief bovenstemmen, onder begeleiding van het orgel zeer hoogstaand is.
Het belang van een goede optimalisatie van de akoestiek op zang is ook vertaald in de toepassing van bovengemiddeld veel voorzieningen voor een kerk om zang te ondersteunen. Hierbij zijn alle mogelijke materialen, waaronder reflectiepanelen, absorptie (homogene absorbers, breedbandabsorbers, helmholzresonatoren) en diffusoren op wanden en in plafonds nauwkeurig op elkaar afgestemd. Een bijzonderheid is dat de akoestiek onder de galerij (die omwille van de akoestiek verhoogd is ingebouwd, waar onder de galerij veel diffusoren zijn aangebracht) vrijwel niet afwijkt van overige deel van de kerk. Ook hier is gemeentezang zo optimaal mogelijk door de akoestiek ondersteund.
De spraakoverdracht is gerealiseerd met twee hoofdluidsprekers van 4,5 meter lengte met een dual-beam sturing (begane grond en galerij) met beperkte ondesteuning van outfills voor de uiterste hoeken en onder de galerij.
De controlemetingen wezen uit dat de akoestiek overeenkomstig alle doelstellingen en naar wens is gerealiseerd. De grote opgave om een fijne en fris klinkende zangkerk te combineren met een goede spraakverstaanbaarheid is gelukt, mede dankzij de zorgvuldige en precieze afstemming van de luidsprekers op de bouwkundige akoestische situatie en de ontworpen akoestische voorzieningen.
Dit resultaat bevestigt ook dat de monitoring van akoestische voorzieningen in de bouwfase enorm belangrijk is en niets aan het toeval kan worden overgelaten. Dit proces beheerste de commissie zeer goed en is een voorbeeld voor velen die zo'n gebouw gaan realiseren.
Bij de officiële opening op 23 augustus 2024, met voor het eerst een volledig bezette kerk, werd ook duidelijk dat het doel geslaagd is en de akoestische ingrepen perfecte ondersteuning bieden. Nog niet eerder heeft een nieuwe 'moderne' kerk zo'n indrukwekkende en massale/homogene zang kunnen ondersteunen. Kippenvelmoment als je dit voor het eerst zo hoort. Ook de spraakoverdracht was goed, fris en scherp. Vooral fijn om dit na de bijeenkomst ook veel terug te horen vanuit de musici en andere betrokkenen in de kerk en men blij en tevreden is met het resultaat.
Nog niet alles is helemaal klaar. Een paar punten worden gefinetuned, waarbij het orgel nog verder wordt afgebouwd en geintoneerd. Vanaf november kan het orgel in volle omvang worden gebruikt en beluisterd.
Architect: Van Beijnum Architecten
Afstemmingspartners akoestiek in ontwerp- en bouwfase: bouwcommissie GG Yerseke, Pieter Heykoop
Uitvoering akoestische voorzieningen: Inclusief Interieurs, Incatro, Bijenhof
Geluidinstallatie: Schaapsound
